آنتراکنوز گیاهی یک اصطلاح به کار رفته در علم گیاه‌پزشکی است و به یک گروه از بیماری‌های قارچی اشاره دارد که می‌توانند گونه‌های گیاهی، درختان، درختچه‌ها، گیاهان زینتی و خوراکی، و همچنین محصولات زراعی باغی را مبتلا کنند. این بیماری‌ها توسط گروهی از قارچ‌های خاص از جنس “Anthracnose” یا آنتراکنوز ایجاد می‌شوند.
علت بروز آنتراکنوز
آنتراکنوز گیاهی یک بیماری قارچی است که توسط قارچ‌های از جنس Anthracnose ایجاد می‌شود. این قارچ‌ها به طور عمومی در محیط زیست و گیاهان زنده حضور دارند. برخی عوامل و شرایط می‌توانند فرصت مناسبی را برای توسعه بیماری آنتراکنوز ایجاد کنند. در زیر، عوامل اصلی موجب ایجاد آنتراکنوز گیاهی را مرور می‌کنم:
- رطوبت و محیط مرطوب: قارچ‌های Anthracnose به طور کلی در محیط‌های مرطوب و رطوبتی خوش رشد می‌کنند. زمانی که گیاهان با رطوبت بالا و محیط مرطوب مواجه می‌شوند، این قارچ‌ها می‌توانند به سهولت وارد گیاه شوند و باعث علائم آنتراکنوز شوند.
- شرایط آب و هوایی مطلوب برای قارچ‌ها: دما و رطوبت مناسب برای رشد قارچ‌ها از جمله شرایطی هستند که می‌توانند به ایجاد بیماری آنتراکنوز در گیاهان منجر شوند.
- محیط زندگی و پرورش گیاهان: در مواردی که گیاهان به صورت فشرده‌تری کاشته شده‌اند و دسترسی به هوا و نور کمتری دارند، رطوبت بیشتر و شرایط مرطوبتی به وجود می‌آید که می‌تواند به افزایش احتمال انتشار بیماری آنتراکنوز کمک کند.
- ضعف گیاهان: گیاهانی که از لحاظ ایمنی و سیستم مقاومتی ضعیف هستند، به راحتی توسط این بیماری تحت تاثیر قرار می‌گیرند. ضعف گیاهان می‌تواند از علل اصلی انتشار آنتراکنوز گیاهی باشد.
- گیاهان میزبان گوناگون: قارچ‌های Anthracnose می‌توانند بر روی گونه‌های مختلف گیاهان، از جمله درختان، درختچه‌ها، گیاهان زینتی، خوراکی و محصولات زراعی باغی تاثیر بگذارند. گیاهان مختلف با توجه به میزبانی‌شان به این بیماری مستعد هستند.
علائم آنتراکنوز
آنتراکنوز (Anthracnose) یک بیماری گیاهی است که توسط قارچ‌های مختلف از جنس Anthracnose ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند برگ‌ها، ساقه‌ها، تارها، تاج‌ها و میوه‌های گیاهان را تحت تاثیر قرار داده و علائم مختلفی ایجاد کند. در زیر، علائم اصلی آنتراکنوز گیاهی را مرور می‌کنم:
- لکه‌ها و لسیون‌ها: علائم اصلی آنتراکنوز معمولاً شامل لکه‌ها و لسیون‌هایی بر روی برگ‌ها، ساقه‌ها یا میوه‌ها است. این لکه‌ها می‌توانند با افزایش اندازه و شدت، بزرگ‌تر و تاریک‌تر شوند.
- تاج آسیب‌دیده: در درختان و گیاهان بزرگ‌تر، تاج آسیب‌دیده یا تاج خشک می‌تواند نشانه آنتراکنوز باشد. این علائم معمولاً باعث کاهش رشد و توسعه گیاه می‌شوند.
- خرابی میوه‌ها: در میوه‌ها، آنتراکنوز می‌تواند علائم متنوعی مانند لکه‌ها، زخم‌ها، ترک‌ها و پوسیدگی‌ها ایجاد کند. این علائم می‌توانند باعث کاهش کیفیت و عمر میوه‌ها شوند.
- ساقه‌های آسیب‌دیده: در برخی گیاهان، آنتراکنوز می‌تواند به ساقه‌ها آسیب برساند و علائمی مانند ترک‌ها، زخم‌ها و لکه‌ها ایجاد کند.
- تار و تاج آسیب‌دیده: در برخی گیاهان منجمله درختان میوه‌ای، علائم آنتراکنوز می‌توانند به تار و تاج‌ها تاثیر بگذارند و باعث کاهش توانایی تار تغذیه‌ای گیاه شوند.
برای کسب اطلاعات در مورد پوسیدگی قهوه ای مرکبات و راه های مقابله با آن کلیک کنید
انواع آنتراکنوز
1. انتراکنوز انگور
آنتراکنوز انگور یک بیماری گیاهی است که به وسیله قارچ‌های از جنس Colletotrichum ایجاد می‌شود و بر روی انگور و بوته‌های انگوری تأثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند باعث کاهش عملکرد انگور و کیفیت محصول شود. در زیر، به پیشگیری و درمان آنتراکنوز انگور اشاره می‌کنم:
- پیشگیری:
- انتخاب میزبان مقاوم: انتخاب ارقام انگوری که مقاومت به آنتراکنوز دارند، می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.
- مدیریت منابع آب: رطوبت اضافی می‌تواند به انتشار قارچ‌های آنتراکنوز کمک کند. بهینه‌سازی آبیاری و جلوگیری از انباشت آب در محیط کاشت، می‌تواند به پیشگیری از بیماری کمک کند.
- فاصله‌گذاری مناسب: فاصله‌گذاری میان انگورها و ایجاد فضای کافی بین گیاهان، تهویه و آفتاب‌پذیری بهتری فراهم می‌کند و انتشار بیماری را محدود می‌کند.
- مدیریت باقیمانده گل و میوه: حذف گل‌ها و میوه‌هایی که ممکن است مبتلا به بیماری شده باشند، می‌تواند جلوگیری از انتشار بیماری را تسهیل کند.
- درمان:
- استفاده از محصولات شیمیایی: برای کنترل آنتراکنوز انگور، ممکن است از محصولات شیمیایی مانند فنبوکونازول، مانکوزب، و تیوفانات متیل استفاده شود. قبل از استفاده از هر محصول شیمیایی، دستورالعمل‌ها و دستورات توصیه‌شده توسط تولیدکننده یا متخصصان گیاه‌پزشکی را به دقت دنبال کنید.
- کنترل شرایط محیطی: مدیریت منابع آب، تهویه مناسب بین گیاهان، و جلوگیری از رطوبت اضافی می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
- استفاده از قارچ‌کش‌های طبیعی: برخی از قارچ‌کش‌های طبیعی می‌توانند در مدیریت بیماری آنتراکنوز موثر باشند. این قارچ‌کش‌ها اغلب باعث تضعیف و یا کنترل رشد قارچ‌های مسبب بیماری می‌شوند.
برای کسب اطلاعات در مورد انگومک یا گموز مرکبات و راه های مقابله با آن کلیک کنید
2. انتراکنوز انجیر
آنتراکنوز انجیر نیز یک بیماری قارچی است که توسط قارچ‌های از جنس Colletotrichum ایجاد می‌شود و روی انجیر و درختان انجیر تأثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول انجیر شود. در زیر، به علائم، پیشگیری و درمان آنتراکنوز انجیر اشاره می‌کنم:
- علائم:
- لکه‌ها و لسیون‌ها: اولین علامت آنتراکنوز انجیر معمولاً به صورت لکه‌ها یا لسیون‌های رنگی روی برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌ها ظاهر می‌شود. این لکه‌ها ممکن است تیره و تاریک باشند.
- ترک‌ها و زخم‌ها: در مراحل پیشرفته‌تر، ترک‌ها، زخم‌ها و خرابی‌های متنوعی می‌تواند روی برگ‌ها و میوه‌ها دیده شود.
- پوسیدگی میوه‌ها: در میوه‌ها، علائم پوسیدگی، تغییر رنگ و خرابی ممکن است ظاهر شود و باعث کاهش کیفیت میوه‌ها می‌شود.
- پیشگیری:
- انتخاب میزبان مقاوم: انتخاب ارقام انجیری که دارای مقاومت به آنتراکنوز هستند، می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.
- مدیریت منابع آب: مانع شدن از رطوبت اضافی و انباشت آب در محیط کاشت انجیر می‌تواند به کاهش انتشار قارچ‌ها و بیماری کمک کند.
- فاصله‌گذاری مناسب: تهویه مناسب بین درختان انجیری و ایجاد فاصله کافی بین آن‌ها، انتشار بیماری را محدود کرده و کمک به پیشگیری کند.
- درمان:
- استفاده از محصولات شیمیایی: برای کنترل آنتراکنوز انجیر، ممکن است از محصولات شیمیایی مانند تیوفانات متیل و بنومیلید استفاده شود. به دقت دستورات استفاده از محصولات را دنبال کرده و مراقبت از زمان‌های محدودی که معمولاً مشخص شده‌اند، حیطه‌رویی را انجام دهید.
- استفاده از قارچ‌کش‌های طبیعی: برخی از قارچ‌کش‌های طبیعی می‌توانند در کنترل آنتراکنوز انجیر مفید باشند. این قارچ‌کش‌ها معمولاً باعث تضعیف و کنترل رشد قارچ‌های مسبب بیماری می‌برخی از قارچ‌کش‌های طبیعی می‌توانند در کنترل آنتراکنوز انجیر مفید باشند. این قارچ‌کش‌ها معمولاً باعث تضعیف و کنترل رشد قارچ‌های مسبب بیماری می شوند.
3. انتراکنوز انار
انتراکنوز انار یک بیماری عفونی است که درختان انار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به میزان محصول و کیفیت میوه‌های انار آسیب برساند. این بیماری توسط قارچ Venturia inaequalis (سابقه‌نامه: Spilocaea pomi) ایجاد می‌شود و معمولاً در مناطقی با تابستان‌های مرطوب و پاییزهای مرطوب شدیدتر رخ می‌دهد. در ادامه به علائم، راه‌های پیشگیری و درمان انتراکنوز انار می‌پردازیم:
- علائم انتراکنوز انار:
- لکه‌های قهوه‌ای با حاشیه تیره: در برگ‌ها، لکه‌های قهوه‌ای یا قهوه‌ای تا سیاه با حاشیه تیره‌تر وجود دارد.
- جوشکاری و ترک‌ها: در برگ‌ها، علاوه بر لکه‌ها، جوشکاری‌ها و ترک‌هایی هم ممکن است دیده شود که اغلب به حاشیه‌های برگ‌ها محدود هستند.
- تغییر رنگ میوه‌ها: در میوه‌ها، لکه‌های قهوه‌ای تا تیره‌سیاه روی پوسته ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث تغییر رنگ و شکل میوه شود.
- راه‌های پیشگیری از انتراکنوز انار:
- تهویه مناسب: از تهویه مناسب در باغ‌ها و فاصله‌گذاری مناسب بین درختان برای افزایش هوادهی استفاده کنید.
- پاشش‌های پیشگیرانه: در فصولی که شرایط مناسب برای تکثیر قارچ وجود دارد، از پاشش‌های پیشگیرانه با محلول‌های معدنی یا شیمیایی که توصیه می‌شود، استفاده کنید.
- زیره‌پوش گیاهان: با ایجاد زیره‌پوش گیاهان، تهویه هوا بهبود می‌یابد و رطوبت پایین‌تری در میان گیاهان ایجاد می‌شود که می‌تواند انتشار قارچ را کاهش دهد.
- تمیز کردن برگ‌ها: برگ‌های متغیر را که به علائم انتراکنوز اشاره دارند، جمع‌آوری و دور انداختن.
- درمان انتراکنوز انار:
- پاشش ضدقارچ: اگر علائم بیماری شدیدتر شده‌اند، می‌توان از پاشش‌های ضدقارچ با محصولات موثر در کنترل قارچ‌های بیماریزا استفاده کرد.
- برش کمیتی: از انجام برش کمیتی (تخریب برگ‌ها و شاخه‌های آلوده) برای کنترل شدیدتر بیماری و کاهش منابع تکثیر قارچ استفاده می‌شود.
- تنظیم تغذیه گیاه: با تنظیم تغذیه و آبیاری مناسب، گیاهان را تقویت کنید تا مقاومت طبیعی خود را به دست آورند.
4. انتراکنوز گردو
انتراکنوز گردو یک بیماری قارچی است که برگ‌ها و سایر اجزای گردو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری توسط قارچ Gnomoniopsis spp. ایجاد می‌شود و می‌تواند به میزان محصول و کیفیت میوه‌های گردو آسیب برساند. در ادامه به علائم، راه‌های پیشگیری و درمان انتراکنوز گردو می‌پردازیم:
- علائم انتراکنوز گردو:
- لکه‌های قهوه‌ای تا سیاه روی برگ‌ها: ابتدا لکه‌های کوچک قهوه‌ای یا سیاه روی برگ‌ها ظاهر می‌شود.
- گسترش لکه‌ها و تشکیل خرده‌لکه‌ها: این لکه‌ها به تدریج گسترش می‌یابند و ممکن است به خرده‌لکه‌های بزرگ‌تر تبدیل شوند.
- پوسته‌ی زغالی روی برگ‌ها: در برخی موارد، پوسته‌ی زغالی (مشابه رنگ زغال) روی برگ‌ها تشکیل می‌شود.
- تغییر رنگ و پژمردگی برگ‌ها: در صورت پیشرفت بیماری، برگ‌ها زرد می‌شوند و در نهایت پژمرده می‌شوند.
- راه‌های پیشگیری از انتراکنوز گردو:
- پاشش‌های پیشگیرانه: در فصولی که شرایط مساعد برای تکثیر قارچ وجود دارد، از پاشش‌های پیشگیرانه با محلول‌های مخصوص به منظور کنترل بیماری استفاده کنید.
- فاصله‌گذاری مناسب: فاصله‌گذاری مناسب بین درختان و اصلاح تهویه مناسب در باغ‌های گردو کمک به کاهش رطوبت و ایجاد جریان هوای مناسب می‌کند.
- پاشش ضدقارچ پایه‌دار: از پاشش‌های ضدقارچ پایه‌دار با محصولات مورد تأیید استفاده کنید تا محافظت بیشتری در طول مدت زمان اجرای آن داشته باشید.
- درمان انتراکنوز گردو:
- پاشش‌های ضدقارچ: در صورت تشخیص بیماری، از پاشش‌های ضدقارچ با محصولات موثر در کنترل قارچ‌های بیماریزا استفاده کنید. پاشش‌ها را به موقع انجام دهید و طبق دستورات تولید کننده عمل کنید.
- برش کمیتی: در صورت آلودگی شدید، ممکن است نیاز به انجام برش کمیتی (تخریب اجزای آلوده) باشد تا انتشار بیشتر قارچ کنترل شود.
- تنظیم تغذیه گیاه: با تنظیم تغذیه و آبیاری مناسب، گیاهان را تقویت کنید تا مقاومت طبیعی خود را به دست آورند.
5. انتراکنوز خیار
انتراکنوز خیار یک بیماری قارچی است که برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌های خیار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری توسط قارچ Pseudoperonospora cubensis ایجاد می‌شود و معمولاً در شرایط مرطوب و خنک تر خصوصاً در بهار و پاییز شیوع دارد. در ادامه به علائم، راه‌های پیشگیری و درمان انتراکنوز خیار می‌پردازیم:
- علائم انتراکنوز خیار:
- لکه‌های زرد روی برگ‌ها: ابتدا لکه‌های کوچک و زرد روی برگ‌ها ظاهر می‌شود.
- پدیده‌ی ریزش روی برگ‌ها: در برگ‌های آلوده، پدیده‌ی ریزش (نوارهای سفید یا خاکستری که از قارچ تولید می‌شوند) دیده می‌شود.
- تغییر رنگ و پژمردگی برگ‌ها: برگ‌های آلوده معمولاً زرد می‌شوند و پژمرده می‌شوند.
- آلودگی ساقه‌ها و میوه‌ها: اگر بیماری پیشرفت کند، ساقه‌ها و حتی میوه‌ها نیز ممکن است آلوده شوند و علائم مشابهی به خود بگیرند.
- راه‌های پیشگیری از انتراکنوز خیار:
- فاصله‌گذاری مناسب: فاصله‌گذاری مناسب بین گیاهان و تهویه مناسب در گلخانه‌ها و مزارع باعث کاهش رطوبت و جریان هوا مناسب می‌شود که به کنترل انتشار قارچ کمک می‌کند.
- آبیاری معتدل: آبیاری بیش از حد می‌تواند شرایط رطوبتی مناسب برای تکثیر قارچ را ایجاد کند. بنابراین، باید آبیاری را معتدل و منظم نگه داشت.
- استفاده از گونه‌های مقاوم: گونه‌ها و ارقام مقاوم‌تر به این بیماری را انتخاب کنید.
- درمان انتراکنوز خیار:
- پاشش‌های ضدقارچ: از پاشش‌های ضدقارچ با محصولات مورد تأیید برای کنترل قارچ‌های بیماریزا استفاده کنید. بهتر است پیش از شروع فصل بیماری و در شرایط پیشگیرانه پاشش‌ها را انجام دهید.
- تهویه مناسب: اطمینان حاصل کنید که گلخانه یا مزرعه‌ای که خیار رشد می‌کند، دارای تهویه مناسب و جریان هوای خوب است.
- استفاده از مواد آلی: استفاده از مواد آلی برای اصلاح ساختار خاک و افزایش مقاومت گیاهان می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
